In-nuqqas ta’ salvagwardji kontra l-abbuż meta jiġu approvati talbiet ta’ ‘tapping’ tat-telefon kien kiser id-drittijiet fundamentali ta’ raġel akkużat b’kuntrabandu ta’ droga. Dan jirriżulta minn sentenza mogħtija mill- Imħallef Miriam Hayman, fil-kawża Kostituzzjonali mressqa mill-allegat kuntrabandista ta’ eroina, Joseph Lebrun.
Hija l-aħħar minn numru ta’ sentenzi f’dawn l-aħħar snin, li jesprimu tħassib dwar is-salvagwardji u s-sorveljanza dgħajfa tas-Servizz tas-Sigurtà ta’ Malta (MSS). Joseph Lebrun u żewġ persuni oħra ġew akkużati li kienu involuti f’operazzjoni ta’ kuntrabandu ta’ droga illegali fuq il-baħar fl-2005.
L-investigazzjoni tal-Pulizija kienet qabdet lill-MSS, li kienet qed tinterċetta telefonati dwar l-allegata importazzjoni. Uffiċjali tal-Pulizija kienu xehdu li l-operazzjoni, li fiha l-konsenja tal-eroina ġiet interċettata b’suċċess, inbniet madwar l-informazzjoni miġbura minn dawn it-telefonati.
Il-proċedimenti tal-Qorti kontra Lebrun kienu waqgħu lejn l-aħħar tal-2005 wara li l-Qorti tal-Maġistrati ddeċidiet li ma kienx hemm biżżejjed evidenza biex jiġi akkużat, iżda reġgħu qamu mill-ġdid mill-Avukat Ġenerali li talab l-arrest mill-ġdid ta’ Lebrun f’Diċembru ta’ dik is-sena. Wara battalja Kostituzzjonali li wasslet għal bidla fil-liġi, fl-2014 fl-aħħar inħareġ abbozz ta’ akkuża.
L-avukati ta’ Lebrun sussegwentement kienu ffukaw fuq l-Att dwar is-Servizzi tas-Sigurtà ta’ Malta, li jeħtieġ li it-tapping tat-telefon ikunu awtorizzati mill-ministru responsabbli mill-MSS, jew persunal ieħor tal-Kabinett f’emerġenzi. Il-liġi tipprovdi wkoll li l-operazzjonijiet kollha bħal dawn ikunu koperti minn segretezza ġenerali.
L-avukati ta’ Lebrun kienu argumentaw li Malta u, dak iż-żmien, ir-Renju Unit, kienu l-uniċi pajjiżi fl-UE li taw lill-politiċi s-setgħa li jawtorizzaw interċettazzjonijiet ta’ telefonati, u żiedu li s-salvagwardji kontra l-abbuż li kienu postulati taħt il-liġi Ingliża huma kompletament assenti fil-Malti tagħhom ekwivalenti.
Ġie argumentat li l-Att dwar is-Servizzi tas-Sigurtà kien ta din is-setgħa “lil istituzzjonijiet sigrieti, lil hinn mill-ambitu tal-iskrutinju ġudizzjarju u għalhekk, bi ksur tad-drittijiet fundamentali tal-bniedem.”
Fis-sentenza li ngħatat, il-Qorti osservat li kien sar ilment identiku fil-kawża simili mressqa minn Charles Steven Muscat, li kienet ġiet deċiża f’Ġunju 2023, li fiha nstab li salvagwardji importanti kontra l-abbuż kienu neqsin mil-liġi, li ma tipprevedix korp indipendenti biex jissorvelja l-użu ta’ mandati ta’ interċettazzjoni.
Fid-deċiżjoni tagħha, l-Imħallef Hayman adottat pożizzjoni karatteristikament mhux ambigwa dwar il-kwistjoni. “Il-Qorti tħaddan dan it-tagħlim u tagħmlu tiegħha. Il-kodipendenza u r-rabtiet ta’ kull ħatra mill-eżekuttiv (l-id tal-gvern),” qalet l-imħallef, filwaqt li kompliet tgħid, madankollu, li ma kien hemm l-ebda evidenza li turi li dan is-setgħa kien abbużat fil-każ ta’ Lebrun. .
Filwaqt li ddikjara li Lebrun sofra ksur tad-dritt fundamentali tiegħu għal smigħ ġust, iżda mhux tad-drittijiet tiegħu għall-ħajja privata u tal-familja, dar u korrispondenza, jew id-dritt tiegħu għal rimedju effettiv quddiem awtorità nazzjonali, il-Qorti qalet li din id-dikjarazzjoni, meta meħuda flimkien mad-direzzjonijiet tal-Qorti tal-Appell Kriminali, kien rimedju suffiċjenti f’dawn il-proċeduri.
Il-Qorti ma ordnatx li l-komunikazzjonijiet interċettati jitneħħew mill-atti tal-proċeduri kriminali, filwaqt li rrimarkat li din it-talba kellha ssir lill-qorti kompetenti tal-Qorti Kriminali. “Fl-opinjoni tal-Qorti, ebda rimedji oħra, inklużi dawk monetarji, mhuma opportuni fiċ-ċirkostanzi,” temmet tgħid is-sentenza.
Joseph Lebrun kien assistit mill-avukati Josè Herrera, Franco Debono, David Camilleri u Alex Scerri Herrera.
