F’deċiżjoni importanti li ngħatat il-Ħamis, il-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili ppreseduta mill-Imħallef Toni Abela ddeċidiet li l-gvern Malti għandu jħallas €1,242,817.36 lill-werrieta ta’ Paul Cachia għal art esproprjata fit-13 ta’ Frar 1969.
Is-sentenza hija l-qofol ta’ ġlieda legali mibdija mill-familja Cachia, li ilhom ifittxu ġustizzja dwar il-qbid bla kumpens tal-proprjetà tagħhom f’Kalafrana u Bengħajsa, it-tnejn jinsabu fil-limiti ta’ Birżebbuġia. L-art, li mifruxa fuq diversi plottijiet, oriġinarjament ittieħdet fl-1969 għall-użu pubbliku għal proġett marbut mal-Port Ħieles.
Madankollu, minkejja l-esproprjazzjoni tiegħu, il-gvern qatt ma uża l-art għal xi skop pubbliku li wassal għal ġlieda legali twila li damet sejra għexieren ta’ snin. Il-każ kien spiċċa għall-ewwel darba fil-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem (QEDB), li fl-2019 iddeċidiet li d-drittijiet tal-familja Cachia taħt l-Artikolu 1 tal-Protokoll 1 tal-Konvenzjoni Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, kienu ġew miksura.
Minkejja din id-deċiżjoni, dak iż-żmien ma ngħata l-ebda kumpens. Il-QEDB ħalliet il-bieb miftuħ għall-familja biex isegwu t-talbiet tagħhom fi ħdan il-Qrati Maltin. Fid-deċiżjoni tiegħu, l-Imħallef Abela kkritika n-natura fit-tul tat-tilwima, u sostna li l-familja kienet ġiet miċħuda mill-użu tal-proprjetà tagħha għal kważi sitt deċennji.
Il-gvern kien argumenta li l-art kienet meħtieġa bħala “buffer zone” u għal żvilupp potenzjali futur, iżda dawn it-talbiet tqiesu spekulattivi u insuffiċjenti biex jiġġustifikaw id-dewmien. L-Imħallef Abela ddeċieda li l-gvern issa jrid iħallas lill-familja €500,000, li jirrifletti l-valur attwali tas-suq tal-art, aktar milli l-valur tagħha fiż-żmien tal-esproprjazzjoni.
Minbarra din is-somma, il-familja kienet ukoll intitolata għall-imgħax fuq ammonti speċifiċi kkalkolati matul is-snin, biex tkompli tgħolli s-somma totali dovuta mill-gvern. B’hekk, il-Qorti ordnat lill-Gvern iħallas total ta’ €671,817.36 f’imgħax ikkalkolat abbażi tal-ammonti u perjodi aġġornati tal-art esproprjata.
Barra minn hekk, il-Qorti tat €71,000 addizzjonali għat-telf tal-familja tat-tgawdija u l-użu tal-art matul il-perjodu ta’ 57 sena, b’total ta’ somma ta’ €1,242,817.36 pagabbli lill-familja. L-avukati Josè Herrera, David Camilleri u Mario de Marco assistew lill-werrieta.
