Il-mara u t-tifla tal-bijologu marittimu Albert Brian Rosso, li għeb 20 sena ilu, qed ifittxu lill-istat, billi jsostnu li d-dritt tal-ħajja tiegħu kien miksur. It-tnejn bedew proċeduri fil-Qorti quddiem il-Prim Awla tal-Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni kostituzzjonali tagħha kontra l-avukat tal-istat, l-avukat ġenerali u l-kummissarju tal-pulizija.
Mary Rose Rosso u bintha, Desire, qed jargumentaw li l-awtoritajiet naqsu milli jwettqu investigazzjoni effettiva u mgħaġġla, li wasslet biex żewġt irġiel ġew liberati bis-sehem ta’ ġurija f’Ġunju tal-2023. Rosso, li kien ukoll tekniku mediku, kien irrappurtat nieqes minn martu fl-10 ta’ Ottubru 2005.
F’Lulju tal-2023 l-armla u bint Albert Brian Rosso, li sparixxa fl-2005, kienu diġa’ ressqu protest ġudizzjarju biex iżommu lill-awtoritajiet responsabbli għan-nuqqas tagħhom li jikkundannaw żewġt irġiel li kienu stqarrew li qatlu lil Rosso.
L-aħħar ġie rrapportat għax-xogħol fiċ-Ċentru tal-Akwakultura ta’ San Luċjan, u wara ħareġ jiltaqa’ mas-sieħeb tiegħu fin-negozju. Tlettax-il jum wara, l-Ispettur Chris Pullicino informa lill-maġistrat tal-għassa li, wara li Rosso ġie rrappurtat nieqes, il-pulizija arrestat lil Anthony Bugeja u Piero di Bartolo u talbet lill-maġistrat biex il-qorti tordna l-ftuħ tar-reġistru biex iż-żewġt irġiel jitressqu l-qorti b’rabta mal-qtil ta’ Rosso.
Eventwalment kien sar ġuri b’rabta ma’ dan il-qtil fejn kien ħareġ li ftit jiem qabel l-għejbien tiegħu fl-2005, Albert Brian Rosso kien qal lil martu li ma baqalux ħajja twila. Anthony Bugeja ta’ 57 sena residenti Marsaskala u Piero Di Bartolo ta’ 50 sena residenti Birżebbuħa kienu ġew illiberati fuq qtil volontarju ta’ Rosso, bl-użu illegali ta’ arma tan-nar u bir-rimi tal-katavru tal-vittma.
Il-ġurati kienu lliberaw lit-tnejn li huma minn qtil b’7 voti kontra 2, u nħelsu miż-żewġ akkużi l-oħra bi 8 voti kontra 1. Iż-żewġ sajjieda ġew akkużati li qatlu lil Rosso u ħbew il-katavru tiegħu. It-tnejn wieġbu mhux ħatja. L-irġiel taw diversi stqarrijiet, uħud mingħajr ma ġew imwissija u infurmati dwar id-dritt tagħhom għas-silenzju.
Fihom, stqarru li qatlu lil Rosso fl-10 ta’ Ottubru, 2005, ġewwa l-garaxx ta’ Bugeja u li xeħet ġismu fil-baħar. Huma abbandunaw ukoll il-vann ta’ Rosso qrib ir-residenza ta’ Bugeja u warrbu ċ-ċwievet fil-Qajjenza.
L-istqarrijiet ġew ikkonfermati taħt ġurament quddiem il-maġistrat inkwirenti ta’ dak iż-żmien Jacqueline Padovani Grima. Iċ-ċwievet tal-vann instabu wara li Di Bartolo wera lill-pulizija fejn kienu remewhom. Fis-26 ta’ Ottubru, 2005, waqt li kienu għaddejjin proċeduri quddiem il-Qorti tal-Maġistrati bħala Qorti ta’ Inkjesta Kriminali, saret żjara fuq il-post u ż-żewġ akkużati, flimkien mal-prosekuzzjoni, id-difiża u l-maġistrat, marru bil-baħar lejn il-post fejn allegatament ġie mormi l-katavru ta’ Rosso.
Di Bartolo kien wera ż-żona lill-qorti. Madankollu, il-katavru ta’ Rosso qatt ma nstab. Il-Qorti ddikjarat li kien hemm biżżejjed evidenza biex iż-żewġt irġiel jgħaddu ġuri fl-10 ta’ Novembru, 2005. Il-prosekuzzjoni ddikjarat li ma kellhiex aktar provi x’tressaq kontrihom f’April 2008 u l-att ta’ akkuża nħarġet fis-27 ta’ Ottubru, 2008, li fiha Bugeja ġie akkużat bħala l-persuna nvoluta fil-qtil u Di Bartolo bħala l-kompliċi ta’ Rosso.
F’Ġunju 2022, il-Qorti tal-Appell Kriminali laqgħet l-ewwel motiv preliminari mqajma mill-akkużat u kkonfermat deċiżjoni mill-Qorti Kriminali, li ddikjarat li l-istqarrijiet u dikjarazzjonijiet magħmula miż-żewġt irġiel jew kwalunkwe referenza għalihom bħala evidenza inammissibbli.
Bħala riżultat, tneħħew mill-każ. Bugeja u Di Bartolo ġew illiberati mill-qtil waqt ġuri li sar 18-il sena wara li Rosso għeb. Fir-rikors tagħhom, l-omm u t-tifla osservaw li, waqt il-ġuri bil-ġurija, irriżulta li l-katavru ma nstabx peress li ġie mormi f’żona fejn jintrema illegalment fil-baħar debris tal-kostruzzjoni.
“Dan ifisser li minkejja t-tfittxija għall-vittma fl-inħawi, ir-rimi illegali ma twaqqafx mill-awtoritajiet, li rriżulta fil-fatt li l-katavru qatt ma nstab,” tgħid l-applikazzjoni. Ġie enfasizzat ukoll li ċ-ċertifikat tal-mewt ta’ Rosso qatt ma nħareġ u l-akkużat kien uża dan il-fatt biex jargumenta li ma kien hemm l-ebda prova li Rosso kien miet u, għalhekk, l-ebda prova tal-qtil tiegħu.
Huma lmentaw li l-liberazzjoni rriżultat mid-dewmien u nuqqasijiet oħra fl-investigazzjoni. Dwar id-dewmien, l-omm u bint innutaw li l-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni taż-żewġ sajjieda damu 18-il sena wara l-qtil.
Huma enfasizzaw li, aktar ma jgħaddi ż-żmien, xhieda ċivili, investigaturi, fost l-oħrajn, jistgħu jinsew fatti relattivi għall-każ, li jwasslu biex jintilfu l-evidenza. Sostnew li ż-żmien li ttieħed biex tiġi investigata mhux biss idgħajjef il-prosekuzzjoni iżda kkomprometti wkoll l-investigazzjoni nnifisha biex waslet għal konklużjoni dwar min kien responsabbli għall-mewt ta’ Rosso.
Huma lmentaw ukoll dwar nuqqasijiet serji mill-prosekuzzjoni, inkluż id-deċiżjoni tal-qorti li tneħħi d-dikjarazzjonijiet, u qalu li dan kien attribwibbli biss lill-istat talli naqas milli jintroduċi d-dritt għall-assistenza legali waqt l-interrogazzjoni.
Wara kważi 20 sena, l-omm u t-tifla ma kisbu l-ebda forma ta’ għeluq u saħqu li jidher li ħadd mhu se jerfa’ responsabbiltà jew jinżammu responsabbli għall-qtil, filwaqt li ma ssirx ġustizzja mal-familja. Ir-rikors kien iffirmat mill-avukati Eve Borg Costanzi, Matthew Cutajar, Stefano Filletti u Nicole Galea.
