minn Joe M. Zahra
Id-dipendenza ta’ pajjiżna fuq l-‘interconnector’ mhix żgħira. Skont ċifri pubblikati mill-Enemalta, il-konsum mill-‘interconnector’ żdied minn 22.85 fil-mija tal-enerġija kollha li kkunsmajna fl-2023 għal 32.44 fil-mija s-sena l-oħra. Mhux xi żieda żgħira iżda żieda ta’ kważi nofs iżjed fuq tas-sena ta’ qabel.
Dan juri kemm l-‘interconnector’ huwa indispensabbli għall-pajjiżna jekk irridu li jkollna enerġija stabbli. Minn Tabella numru 2 jirriżulta li kien hemm snin fejn impurtajna ħafna iżjed, bl-2016 turi li kkunsmajna aktar elettriku impurtat milli prodott lokalment!
It-tqegħid tat-tieni ‘interconnector’ għandu jwassal biex ikollna alternattiva f’każ li l-‘interconnector’ eżistenti jġarrab xi ħsara kif seħħ xi snin ilu. Barra minn hekk ikun qed jipprovdi d-doppju tal-elettriku li qed nimpurtaw illum u jekk l-elettriku impurtat ikunu orħos, kif kien f’diversi snin, allura jonqos il-piż minn fuq il-Gvern u l-konsumatur.
Enerġija rinovabbli
Meta qed nimpurtaw l-elettriku l-produzzjoni tiegħu mhix qed titfa’ fl-arja gassijiet tossiċi. Iżda nistgħu inkunu ħafna aħjar jekk nipproduċu aħna enerġija minn sorsi rinovabbli. Għandna 300 jum ta’ xemx fis-sena u għadna lura milli nipproduċu parti ikbar mill-ħtiġiet ta’ pajjiżna minn panelli fotovoltajċi.
Fil-fatt fl-ewwel kwart ta’ din is-sena konna t-tieni pajjiż bl-inqas sehem ta’ enerġija rinovabbli. Agħar minna kien hemm biss ir-Repubblika Ċeka. Mir-rinovabbli produċejna biss 14.4 fil-mija tal-elettriku tagħna kollu.
Jeħtieġ li ma jibqax saqaf wieħed f’pajjiżna li ma jkollux fuqu l-panelli fotovoltajċi. Dan ikun qed jgħin finanzjarjament lil min jistallahom fuq il-bjut tiegħu u lill-pajjiż billi jnaqqas dejjem id-dipendenza fuq il-‘powers stations’ u l-‘interconnector’.
Il-Gvern qed jaħseb ukoll li jmur għall-enerġija mir-riħ. Dawn it-tip ta’ ‘windfarms’ mistennija jkunu fuq il-baħar. S’issa għandna biss proġetti. Nafu li hemm pajjiżi fin-naħa ta’ fuq tal-Ewropa li jipproduċu persentaġġ għoli tal-ħtiġijiet tagħhom mir-riħ u anki jesportaw. S’issa aħna għadna anqas bdejna, iżda r-riħ jista’ jkun għalina sors ieħor ta’ enerġija.
B’aktar enerġija minn sorsi rinovabbli, il-Gvern jiddedika inqas fondi biex jissussidja l-produzzjoni tal-elettriku. Anki jekk illum kemm il-prezz taż-żejt kif ukoll tal-gass tbaxxew ħafna. L-enerġija rinovabbli taqbel ukoll għal saħħitna għax b’aktar produzzjoni mill-panelli fotovoltajċi, u ’l quddiem mir-riħ, ikollna inqas tniġġiż fl-arja.
Distribuzzjoni tal-elettriku
ll-produzzjoni tal-elettriku jirriżulta li hija aktar minn biżżejjed. Il-problema l-kbira hija d-distribuzzjoni. Għal għaxar snin sħaħ dan il-Gvern ma għamel xejn. Issa ħafna għaġġla u fil-proċess qatta’ t-toroq kollha ta’ Malta, inkluż dawk li ma ilhomx li nbnew mill-ġdid.
Id-distribuzzjoni mhux biss tqegħid ta’ ‘cables’ taħt it-toroq, li skont il-Gvern kienu qed jisħnu u għalhekk kien qed jinqata’ d-dawl! Id-distribuzzjoni tfisser ukoll ċentri ta’ distribuzzjoni fejn l-elettriku jasal b’vultaġġ għoli u mbagħad jitqassam b’vultaġġ inqas qawwi. Minn 132KV fiċ-ċentri ta’ distribuzzjoni għal 33KV biex imur għand il-konsumatur.
Taħt Gvernijiet Nazzjonalisti nbnew l-ewwel ċentri ta’ distribuzzjoni u tħaffru mini bejn il-‘power station’ ta’ Delimara u l-Marsa, u mill-Marsa għat-tramuntana ta’ Malta. Hekk il-‘cables’ b’vultaġġ ta’ 132KV il-‘cables’ tkun tista’ ssirilhom manutenzjoni aħjar u l-‘cables’ taħt l-art żgur li ma jisħnux!
Dan il-Gvern flok kompla jibni fuq din is-sistema għażel li jqatta’ kullimkien.
Is-sistema tal-elettriku ma titmexxiex bl-udit. Ma titmexxiex b’soluzzjonijiet li jittieħdu meta tinqala’ kriżi. Is-sistema trid tkun aġġornata kontinwament. Il-produzzjoni tal-elettriku flimkien mad-distribuzzjoni tiegħu. Waħda ma tistax taħdem mingħajr l-oħra. Inutli jkun hemm produzzjoni iktar milli hemm bżonn jekk is-sistema tad-distribuzzjoni għadha mhix taħdem kif jixraq. Dan iwassal biss għal ġeneraturi wara l-bibien tan-nies u l-kiri ta’ xi ‘power station’ li qed tiswielna l-miljuni u li ma ssolvi xejn.
Il-Gvern irid jieqaf imexxi bil-kriżijiet. Il-kriżijiet jridu jiġu evitati. U biex ikunu evitati jrid ikun hemm pjani serji. Li mhux jibqgħu fuq il-karta iżda jitħaddmu.
Tabella 2: Sors: Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO)
Dan l-artiklu deher f’In-Nazzjon tal-Ġimgħa 29 ta’ Awwissu, 2025.
