Matul is-sena li għaddiet, il-Qorti tal-Appell Kriminali ħadet ħsieb kwantità sinifikanti ta’ każijiet, filwaqt li l-Qorti tal-Familja rreġistrat għadd sostanzjali ta’ każijiet relatati ma’ medjazzjoni u ġustizzja familjari. Dawn in-numri juru kemm il-ħtieġa li s-sistema tkun mgħammra b’ħaddiema adegwati u infrastruttura suffiċjenti, kif ukoll il-pressjoni kontinwa li qed taffettwa l-kwalità mil-lat ġudizzjarju.
Punt essenzjal hija ż-żieda konsiderevoli fil-każijiet kostituzzjonali, fejn madwar 600 każ ġdid ġew reġistrati fis-sena li għaddiet. Dawn il-każijiet jeħtieġu attenzjoni speċjali u distribuzzjoni ġusta fuq it-tliet sezzjonijiet tal-Qorti tal-Appell biex tiġi garantita ġustizzja effettiva.
Dan tħabbar mill-Prim Imħallef Mark Chetcuti fil-ftuħ tas-sena Forensi 2025 u 2026 fil-preżenza tal-Kap tal-Oppożizzjoni Alex Borg, l-Aġent President Helena Dalli, l-Ispeaker tal-Kamra tar-Rappreżentanti Anġlu Farrugia, ix-Shadow Minister għall-Ġustizzja Joe Giglio, il-Ministru tal-Ġustizzja Jonathan Attard u l-Arċisqof ta’ Malta Charles Jude Scicluna. Preżenti wkoll ġudikanti preżenti u dawk irtirati u persuni distinti oħra,
Il-Prim Imħallef Chetcuti għamel kritika lill-awtoritajiet kompetenti, filwaqt li appella għal miżuri li jagħmlu s-sistema iktar trasparenti u kontabbli. Fost il-proposti tiegħu, il-Prim Imħallef enfasizza l-ħtieġa ta’ Kummissarju għall-Istandards tal-Ġudikatura, li jkun responsabbli biex jissorvelja l-proċessi u jassigura li kull deċiżjoni ġudizzjarja tiġi applikata b’mod trasparenti, kontabbli u mingħajr preġudizzju.
Fuq livell ċivili, l-Imħallef identifika li kull Imħallef huwa responsabbli għal medja ta’ kważi 500 każ, ammont li jista’ jwassal għal pressjoni eċċessiva u jħalli l-effettività tal-proċess f’riskju. Huwa appell lill-Ministru għall-Ġustizzja biex jikkunsidra żieda mhux biss fil-ħaddiem tal-Qorti Ċivili, kif ukoll investiment fil-logistika u t-teknoloġija biex il-każijiet jiġu trattati fi żmien raġonevoli u mingħajr ostakli mhux neċessarji.
L-Iżvilupp teknoloġiku kien punt ieħor essenzjali fid-diskors tal-Prim Imħallef Chetcuti. Huwa ħeġġeġ għall-użu effettiv ta’ laboratorji ta’ DNA u teknoloġiji ġodda fl-investigazzjoni kriminali, filwaqt li enfasizza l-ħtieġa ta’ regolamentazzjoni xierqa u trasparenti għat-teknoloġiji emerġenti, inkluż l-Intelliġenza Artifiċjali. Skont hu, dawn il-miżuri mhux biss se jtejbu l-effiċjenza tal-proċessi, iżda wkoll iżidu l-fiduċja tal-pubbliku fis-sistema ġudizzjarja.
L-Imħallef Chetcuti rrikonoxxa wkoll li l-Qorti tal-Maġistrati għadha taħt pressjoni kbira b’pendenti li jammontaw għal madwar 1,700 inkjesta, u li minkejja l-isforzi tal-maġistrati, il-ħinijiet ta’ trattament ta’ każijiet u l-assenjament tal-persunal jibqgħu sfida kontinwa.
Huwa appella għall-investiment fl-infrastruttura tal-qrati u bl-appoġġ tal-ħaddiema, li huwa essenzjali biex jiġu evitati dewmien u żvantaġġi għall-partijiet involuti. Il-Prim Imħallef Mark Chetcuti enfasizza kemm il-progress fil-qasam ġudizzjarju kif ukoll l-isfidi li għad hemm x’jinqabdu quddiem is-sistema tal-ġustizzja f’Malta.
Huwa rrimarka l-importanza tal-ġudikatura bħala pilastru ewlieni tal-istat tad-dritt u l-bżonn li l-proċessi kollha jkunu effiċjenti u ġusti għal kull ċittadin. Tenna li matul is-sena li għaddiet, il-Qorti tal-Appell Kriminali ħadet ħsieb kwantità sinifikanti ta’ każijiet, filwaqt li l-Qorti tal-Familja rreġistrat għadd sostanzjali ta’ każijiet relatati ma’ medjazzjoni u ġustizzja familjari.
Chetcuti reġa’ enfasizza li dawn in-numri juru kemm il-ħtieġa li s-sistema tkun mgħammra b’ħaddiema adegwati u infrastruttura suffiċjenti, kif ukoll il-pressjoni kontinwa li qed taffettwa l-kwalità tal-ġudizzjarju. Huwa semma wkoll iż-żieda konsiderevoli fl-applikazzjonijiet kostituzzjonali, li għamlet żgur li l-Qorti għandha pendenti sostanzjali ta’ appelli li jeħtieġu attenzjoni immedjata u distribuzzjoni ġusta fuq it-tliet sezzjonijiet tal-Qorti tal-Appell.
Dan, qal il-Prim Imħallef, ifisser li hemm bżonn urġenti ta’ riformi biex tiġi garantita effiċjenza mingħajr ma tingħata inqas importanza lill-ġustizzja. Fil-konklużjoni tad-diskors tiegħu, l-Imħallef Chetcuti enfasizza l-importanza ta’ kollaborazzjoni bejn il-ġudikatura, il-gvern u l-istakeholders kollha fis-sistema tal-ġustizzja.
Huwa semma wkoll li f’Awwissu ħarġet sejħa sabiex jiġu maħtura żewġ Imħallfin biex jisostitwixxu t-tnejn li spiċċaw fil-kariga fl-aħħar ta’ Ġunju u fil-bidu tal-Lulju. Fl-istess ħin, ħarġet sejħa għal żewġ Maġistrati, wieħed biex jisostitwixxi Maġistrat li temm il-kariga u l-ieħor sabiex ikun possibbli li jiġi assenjat dmirijiet kif meħtieġ, u b’hekk tiġi żgurata kontinwità fil-ħidma tal-qrati.
l-Imħallef Chetcuti saħaq li l-problema mhijiex biss ta’ staff, iżda wkoll ta’ spazju. Il-binjiet tal-qrati, partikolarment fil-Belt Valletta, m’għadhomx adegwati għall-volum ta’ xogħol u għall-ħtiġijiet moderni. Huwa osserva li l-infrastruttura qed tfixkel l-operat tal-qrati u li hemm bżonn ta’ investiment serju f’faċilitajiet ġodda jew estensjonijiet biex is-sistema tal-ġustizzja tkun tista’ sservi lill-poplu b’mod effiċjenti.
Din mhijiex biss kwistjoni ta’ kumdità imma ta’ funzjonalità u ta’ rispett lejn dawk kollha li jużaw is-servizzi tal-Qorti, inklużi l-avukati, il-ġurati, ix-xhieda u l-pubbliku inġenerali. L-Imħallef enfasizza li dawn il-miżuri huma essenzjali biex il-proċessi tal-Qorti jibqgħu effiċjenti u biex jiġu indirizzati l-pressjonijiet fuq il-persunal eżistenti.
Huwa iżda kkritika l-fatt li din is-sejħa tal-Imħallfin saret xi żmien wara t-tmiem tas-servizz taż-żewġ ġudikanti li tterminaw is-servizz. Ma saritx qabel kif kienet il-prassi b’tant loġika siewja sabiex ikun hemm kontinwazzjoni tal-operat fl-awla bla xkiel jew tfixkil.
L-iżvilupp teknoloġiku kien punt ieħor essenzjali fid-diskors tal-Imħallef Chetcuti. Huwa ħeġġeġ għall-użu effettiv ta’ laboratorji ta’ DNA u teknoloġiji ġodda fl-investigazzjoni kriminali, filwaqt li enfasizza l-ħtieġa ta’ regolamentazzjoni xierqa u trasparenti għat-teknoloġiji emergenti, inkluż l-Intelliġenza Artifiċjali. Skont hu, dawn il-miżuri mhux biss se jtejbu l-effiċjenza tal-proċessi, iżda wkoll iżidu l-fiduċja tal-pubbliku fis-sistema ġudizzjarja.
L-Imħallef Chetcuti rrikonoxxa wkoll li l-Qorti tal-Maġistrati għadha taħt pressjoni kbira b’pendenti li jammontaw għal madwar 1,700 inkjesta, u li minkejja l-isforzi tal-maġistrati, il-ħinijiet ta’ trattament ta’ każijiet u l-assenjament tal-persunal jibqgħu sfida kontinwa. Huwa appell għall-investiment fl-infrastruttura tal-qrati u fl-appoġġ lill-persunal, li huwa essenzjali biex jiġi evitat dewmien u żvantaġġi għall-partijiet involuti.
Aspett ieħor li l-Prim Imħallef semma kien iż-żieda fil-ġurijiet. Huwa indika li n-numru ta’ dawn il-kawżi kien f’żieda sinifikanti, u dan mhux biss ipoġġi aktar piż fuq il-ġudikatura iżda wkoll fuq il-membri tal-pubbliku li jiġu msejħa biex iservu bħala ġurati. L-Imħallef Chetcuti sejjaħ għal miżuri ta’ appoġġ sabiex il-proċessi tal-ġurijiet jitmexxew b’mod effiċjenti u ordnat, inkluż taħriġ adegwat, koordinazzjoni aħjar u, fejn possibbli, investiment f’aktar riżorsi biex il-Qorti tkun tista’ tlaħħaq ma’ dan il-volum ta’ xogħol.
Fuq livell ċivili, l-Imħallef identifika li kull Imħallef għandu medja ta’ kważi 500 każ, ammont li jista’ jwassal għal pressjoni eċċessiva u jaffettwa l-kwalità tal-proċessi. Huwa għalhekk appella biex jiżdiedu l-Imħallfin fil-Qorti Ċivili u sabiex ikun hemm aktar investiment fil-loġistika u fit-teknoloġija, biex il-każijiet jiġu trattati fi żmien raġonevoli.
L-iżvilupp teknoloġiku kien ukoll tema ċentrali tad-diskors. Il-Prim Imħallef saħaq fuq il-ħtieġa li jiġi sfruttat il-potenzjal tat-teknoloġija moderna, bħal laboratorji tal-DNA u l-Intelliġenza Artifiċjali, filwaqt li jkun hemm ukoll regolamentazzjoni trasparenti u ċara dwar l-użu tagħhom. Dan mhux biss jista’ jtejjeb l-effiċjenza tal-proċessi, iżda jista’ jsaħħaħ ukoll il-fiduċja tal-pubbliku fil-ġustizzja.
Fl-aħħar nett, l-Imħallef Chetcuti rrikonoxxa li l-Qorti tal-Maġistrati għadha qed iġġorr piż kbir b’aktar minn 1,700 inkjesta pendenti. Minkejja l-isforzi tal-maġistrati, il-proċess xorta waħda jbati minħabba n-nuqqas ta’ riżorsi u spazju adegwat. Dan ifisser li jeħtieġ aktar investiment mhux biss fl-infrastruttura iżda wkoll f’appoġġ uman u tekniku, sabiex il-ġustizzja ma tkompx titħalla lura.
Il-ftuħ tas-Sena Forensi, għalhekk, kien mument ta’ riflessjoni u ta’ pjanifikazzjoni. Il-Prim Imħallef Chetcuti wera l-impenn tiegħu li jmexxi ’l quddiem riformi li jindirizzaw dawn l-isfidi u li jsaħħu s-sistema ġudizzjarja Maltija. Bl-adozzjoni ta’ miżuri ta’ modernizzazzjoni, żieda fil-persunal, ġestjoni aħjar tal-ġurijiet u l-istabbiliment ta’ Kummissarju għall-Istandards tal-Ġudikatura, huwa esprima l-fiduċja tiegħu li l-ġustizzja f’Malta tibqa’ soda, trasparenti u kontabbli għall-poplu kollu.
Aspett ieħor li l-Prim Imħallef semma kien iż-żieda fil-ġurijiet. Huwa indika li n-numru ta’ dawn il-kawżi kien f’żieda sinifikanti, u dan mhux biss ipoġġi aktar piż fuq il-ġudikatura iżda wkoll fuq il-membri tal-pubbliku li jiġu msejħa biex iservu bħala ġurati.
L-Imħallef Chetcuti sejjaħ għal miżuri ta’ appoġġ sabiex il-proċessi tal-ġurijiet jitmexxew b’mod effiċjenti u ordnat, inkluż taħriġ adegwat, koordinazzjoni aħjar u, fejn possibbli, investiment f’aktar riżorsi biex il-Qorti tkun tista’ tlaħħaq ma’ dan il-volum ta’ xogħol.
Fil-konklużjoni tad-diskors tiegħu, l-Imħallef Chetcuti enfasizza l-importanza ta’ kollaborazzjoni bejn il-ġudikatura, il-gvern u l-istakeholders kollha fis-sistema tal-ġustizzja. Huwa esprima ottimiżmu li billi jiġu adottati miżuri ta’ riforma, jiġu investiti fl-infrastruttura u fil-persunal, jiġu integrati teknoloġiji ġodda b’mod responsabbli, u jiġi stabbilit Kummissarju għall-Istandards tal-Ġudikatura, il-ġustizzja f’Malta tibqa’ effiċjenti, ġusta, trasparenti u kontabbli għall-poplu kollu.
