Il-Qorti, preseduta mill-Maġistrat Donatella Frendo Dimech, talbet li l-Bord ta’ Appell dwar l-Immigrazzjoni jkun marbut bl-istess dispożizzjonijiet li japplikaw għall-maġistrati meta jonqsu milli jikkunsidraw b’mod pront applikazzjonijiet dwar detenzjoni allegatament illegali. F’dan il-każ huwa nżamm f’ċentru ta’ detenzjoni ġewwa Ħal Far.
Il-każ kien jikkonċerna ‘habeas corpus’ (li jiġi żgurat li persuna li tkun detenuta tkun tista’ tikkontesta l-legaliżżità ta’ detenzjoni tagħha quddiem qorti) imressaq mill-Brażiljan Italo Henrique Costa Dos Santos, li sostna li kien qed jinżamm b’mod illegali wara li talba tiegħu quddiem il-Bord biex jinħeles mill-immigrazzjoni waqt appell minn ġiet ripetutament posposta.
Costa Dos Santos kien serva sentenza ta’ ħames xhur ħabs għal traffikar ta’ kannabis u wara nżamm f’ċentru ta’ detenzjoni fuq ordni tal-Principal Immigration Officer fid-dawl tal-kundanna tiegħu. Huwa appella din id-deċiżjoni u talab li jinħeles mill-kustodja waqt li kien għaddej l-appell, iżda wara li diversi seduti ġew ikkanċellati, ressaq talba ta’ habeas corpus, fejn qal li kien qed jinżamm b’mod illegali.
Il-kawża kompliet tieħu xejra iktar kumplessa meta rriżulta li l-avukat Maria Cardona, li kienet tokkupa s-siġġu ta’ chairperson tal-bord li kien qed jisma’ l-każ, irreżenjat ġurnata qabel il-preżentata. L-avukat tiegħu, José Herrera, sostna li l-bord kellu ammont “kbir” ta’ appelli pendenti u li l-chairpersons kollha kienu part-time, b’xi applikazzjonijiet li kienu ilhom aktar minn sena fuq l-ixkafef. Dan ifisser li n-nies affettwati kienu jitħallew f’limbu legali mingħajr mezzi ta’ rimedju.
Il-Qorti osservat li l-libertà personali hi dritt “sagru” protett mill-Kostituzzjoni u għalhekk talbiet biex wieħed jinħeles mid-detenzjoni għandhom jiġu trattati b’urġenza. F’digriet qawwi, il-Maġistrat Frendo Dimech irrimarkat li ma hemmx lok għal “telf ta’ ħin” meta jkun hemm kwistjoni ta’ ħelsien personali.
Il-Qorti saħqet li l-bord għandu jkun obbligat li jisma’ u jiddeċiedi immedjatament fuq tali talbiet, għax persuna ma tistax tinżamm f’ċirkostanzi ta’ inċertezza u deprivazzjoni illegali mill-libertà tagħha. Il-Maġistrat irreferiet ukoll għal dispożizzjoni fil-Kodiċi Kriminali li tagħmel lill-maġistrati u lill-pulizija responsabbli kriminalment jekk jonqsu milli jindirizzaw ilmenti ta’ detenzjoni illegali fi żmien stipulat, u qalet li l-istess prinċipju għandu japplika għall-bord tal-immigrazzjoni.
Hija sostniet ukoll li l-awtoritajiet għandhom jiżguraw li jiġu allokati riżorsi biżżejjed sabiex dawn il-proċeduri jittrattaw fi żmien raġonevoli u biex ma jiġix imġiegħel xi ħadd jerfa’ spejjeż żejda permezz ta’ proċeduri oħra bħal writ ta’ habeas corpus sabiex jeżerċita d-drittijiet tiegħu.
Filwaqt li l-applikazzjoni eventwalment ġiet miċħuda minħabba li Costa Dos Santos kien intbagħat għall-smigħ mill-bord, il-Qorti qalet li ma tistax tibqa’ aċċettabbli li persuna tinżamm għal aktar minn xahar detenuta u “titħalla fid-dlam dwar jekk hix se tinħeles jew le.”
