Iż-żewġ ġurnalisti, li jinsabu l-ħabs fil-Belarussja u l-Georgia, huma r-rebbieħa tal-Premju Sakharov 2025 għal-Libertà tal-Ħsieb, li għandu jingħata mill-Parlament fis-16 ta’ Diċembru.
Meta ħabbret ir-rebbieħa fl-emiċiklu nhar l-Erbgħa, il-President tal-PE Roberta Metsola qalet: “Bl-għoti tal-Premju Sakharov għal-Libertà tal-Ħsieb ta’ din is-sena lil Andrzej Poczobut mill-Belarussja u lil Mzia Amaglobeli mill-Ġeorġja, qed nonoraw żewġ ġurnalisti li l-kuraġġ tagħhom huwa eżempju għal dawk kollha li jirrifjutaw li jiġu msikkta. It-tnejn li huma ħallsu prezz għoli talli ħabbru l-verità lill-poter, u saru simboli tal-ġlieda għal-libertà u d-demokrazija. Il-Parlament huwa magħhom, u ma’ dawk kollha li jkomplu jeħtieġu l-libertà.”
Andrzej Poczobut huwa ġurnalist, esejist, blogger u attivist mill-minoranza Pollakka fil-Belarussja. Magħruf għall-kritika qawwija tiegħu tar-reġim ta’ Lukashenka u l-kitbiet tiegħu dwar l-istorja u d-drittijiet tal-bniedem, huwa ġie arrestat ħafna drabi. Arrestat mill-2021, ġie kkundannat għal tmien snin f’kolonja penali. Minn dak iż-żmien ’l hawn, saħħtu ddeterjorat iżda, minkejja li ma rċeviex il-kura medika li għandu bżonn, għadu qed jiġġieled għal-libertà u d-demokrazija. L-istat ta’ saħħa attwali ta’ Poczobut mhuwiex magħruf u l-familja tiegħu ma tistax iżżuru.
F’riżoluzzjoni adottata fil-15 ta’ Marzu 2023, il-Parlament appella għall-ħelsien immedjat u mingħajr kundizzjonijiet ta’ Andrzej Poczobut, filwaqt li ddikjara li l-akkużi kontrih kienu “motivati politikament” u “immirati biex isikktu vuċijiet indipendenti u jrażżnu l-libertà ta’ espressjoni u ta’ assoċjazzjoni”.
Mzia Amaglobeli, ġurnalista Ġeorġjana u direttriċi tal-mezzi tal-media online Batumelebi u Netgazeti, ġiet arrestata f’Jannar 2025 talli ngħaqdet ma’ protesti kontra l-gvern fil-Ġeorġja. F’Awwissu, hija ġiet ikkundannata għal sentejn ħabs għal raġunijiet politiċi. L-ewwel priġunier politiku mara tal-Ġeorġja mill-indipendenza tal-pajjiż u difensura tal-libertà tal-espressjoni, Amaglobeli saret il-figura tal-moviment ta’ protesta favur id-demokrazija tal-Ġeorġja, u opponiet ir-reġim tal-partit fil-gvern “Ħolma Ġeorġjana” mill-elezzjonijiet ikkontestati ta’ Ottubru 2024.
F’riżoluzzjoni adottata fid-19 ta’ Ġunju 2025, il-Parlament appella għall-ħelsien immedjat u mingħajr kundizzjonijiet ta’ Mzia Amaglobeli fil-Ġeorġja, filwaqt li kkundanna “l-attakki sistemiċi tar-reġim tal-Ħolma Ġeorġjana fuq l-istituzzjonijiet demokratiċi, l-oppożizzjoni politika, il-media indipendenti, is-soċjetà ċivili u l-indipendenza tal-ġudikatura”.
Il-Parlament jappoġġja lid-difensuri tad-demokrazija u l-libertà tal-espressjoni
Il-Parlament huwa sostenitur qawwi tal-oppożizzjoni demokratika fil-Belarussja u taha l-Premju Sakharov għal-Libertà tal-Ħsieb fl-2020. F’Mejju 2024, il-President Roberta Metsola ffirmat ittra ta’ intenzjoni biex issaħħaħ il-kooperazzjoni bejn il-Parlament Ewropew u l-forzi demokratiċi fil-Belarussja. F’seduta plenarja formali fi Strasburgu fit-22 ta’ Ottubru 2025, il-Parlament laqa’ żewġ mexxejja prominenti tal-oppożizzjoni mill-Belarussja, Sergey Tihanovski u Sviatlana Tsikhanouskaya, u adotta riżoluzzjoni ulterjuri dwar is-sitwazzjoni fil-Belarussja fl-istess jum.
Dwar il-Ġeorġja, f’Novembru 2024, il-Parlament talab lill-pajjiż biex jorganizza elezzjonijiet ġodda wara dawk ikkontestati li saru f’Ottubru 2024. F’Lulju 2025, il-Membri tal-PE adottaw riżoluzzjoni li tiddeplora r-rigress demokratiku u r-repressjoni fil-Georgia, u li tiddikjara li l-gvern attwali tal-Ġeorġja kien qed jipperikola t-triq tal-adeżjoni tal-pajjiż mal-UE. Huma appellaw lill-UE u lill-istati membri biex jimponu sanzjonijiet personali bilaterali u kkoordinati fuq uffiċjali ewlenin tal-Ħolma Ġeorġjana. Huma talbu wkoll lill-Kummissjoni Ewropea biex tirrevedi l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Ġeorġja.
Il-Premju Sakharov għal-Libertà tal-Ħsieb
Imsejjaħ wara l-fiżiku u d-dissident politiku Sovjetiku Andrei Sakharov, il-Premju Sakharov għal-Libertà tal-Ħsieb huwa l-ogħla distinzjoni tal-UE fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem. Kull sena mill-1988, il-Parlament jagħtiha lil individwi, gruppi jew organizzazzjonijiet b’rikonoxximent tal-ħidma tagħhom biex jiddefendu d-drittijiet tal-bniedem, il-libertà tal-espressjoni u l-valuri demokratiċi.
Diversi rebbieħa tal-Premju Sakharov spiċċaw biex jirbħu wkoll il-Premju Nobel għall-Paċi. Din is-sena stess, ir-rebbieħa tal-Premju Sakharov 2024 Maria Corina Machado fil-Venezwela ngħatat il-Premju Nobel għall-Paċi 2025. Eżempji oħra jinkludu Nelson Mandela, Malala Yousafzai, Denis Mukwege u Nadia Mourad, Ales Bialiatski u Oleksandra Matviichuk.
