Il-Prim Awla tal-Qorti Ċivili preseduta mill-Imħallef Joanne Vella Cuschieri, tat sentenza favur Charlot Falzon, li kien impjegat ma’ Malta Freeport Terminals Ltd, wara li dan ġarrab korriment gravi waqt li kien fuq il-post tax-xogħol fl-2015.
Il-Qorti ordnat li l-Freeport u Kurt Mifsud, is-sewwieq tat-trakk involut fl-inċident, iħallsu n-nofs tad-danni likwidati lir-rikorrent, jiġifieri €85,344.28, flimkien bl-imgħax legali u l-ispejjeż, inkluża l-ittra uffiċjali tal-11 ta’ Lulju 2017.
L-inċident seħħ filgħodu tat-23 ta’ Settembru 2015, fiż-żona tal-Freeport f’Kalafrana, meta seħħet kolliżjoni bejn trakk misjuq minn Kurt Mifsud u forklift misjuq minn Charlot Falzon, li kienu qed isuqu f’direzzjonijiet opposti.
Kemm Mifsud kif ukoll Falzon kienu impjegati mal-Freeport. Falzon sostna li l-inċident kien ikkawżat minħabba nuqqas ta’ sigurtà fuq il-post tax-xogħol, b’assenza ta’ superviżjoni xierqa u organizzazzjoni sigura tat-traffiku intern tal-inġenji.
Ir-rikorrent qal li sofra diżabilità permanenti bħala konsegwenza tal-inċident, u ma setax jerġa’ lura għax-xogħol tiegħu, kif ikkonfermat minn diversi esperti mediċi, fosthom Dr. Malcolm Vella u Dr. Etienne Muscat, li kkonkludew li Falzon sofra debolezza newroloġika u psikoloġika persistenti.
Il-verżjoni tal-Freeport u tas-sewwieq
Malta Freeport Terminals Ltd ċaħdet kull responsabbiltà, u sostniet li dejjem osservat l-obbligi tagħha biex tipprovdi ambjent sigur tax-xogħol skont il-liġi, inkluż taħriġ u tagħmir protettiv. Il-kumpanija sostniet ukoll li Falzon seta’ kien ikkontribwixxa għall-inċident b’għemilu.
Kurt Mifsud, is-sewwieq tat-trakk, sostna li kien jaħdem skont l-istruzzjonijiet tal-kumpanija u li l-vetturi u s-sistema ta’ xogħol kienu pprovduti mill-Freeport, għalhekk il-kumpanija kellha tkun responsabbli jekk kien hemm xi nuqqas fis-sistema ta’ sigurtà.
Falzon xehed fid-dettall dwar it-taħriġ li rċieva fuq it-trakkijiet u l-forklifters, u kif ġew indikati rotti speċifiċi biex jintużaw fil-Freeport. Huwa sostna li xi toroq kienu perikolużi minħabba traffiku tqil u vetturi ipparkjati fin-nofs.
Fil-lejl tal-inċident, Falzon kien qed jaħdem f’Terminal Two, li kien impenjattiv ħafna minħabba vapur li kellu jitgħabba. Huwa sostna li kien għajjien u taħt pressjoni tax-xogħol, u filwaqt li kien sejjer minn Terminal One lura lejn Terminal Two, ra trakk ġej lejh b’veloċità eċċessiva fuq in-naħa ħażina tat-triq. Minkejja li pprova jevita l-kolliżjoni, it-trakk laqtu u kaxkar il-forklift għal madwar tliet metri, b’riżultat li Falzon inbeżaq barra u sofra korrimenti gravi.
Dan is-sommarju dettaljat jirrakkonta l-parti ċentrali mix-xhieda ta’ Charlot Falzon fil-kawża tiegħu kontra Malta Freeport Terminals Ltd u Kurt Mifsud, fejn Falzon stqarr fid-dettall dwar l-inċident tax-xogħol tal-23 ta’ Settembru 2015 u l-konsegwenzi fiżiċi u psikoloġiċi li ġarrab wara.
Ħruq insapportabbli
Falzon xehed li wara l-kolliżjoni bejn il-forklifter tiegħu u trakk misjuq minn Kurt Mifsud, dan tal-aħħar ma niżelx mill-vettura immedjatament. Kien biss meta ra lil Falzon mixħut mal-art li għaraf li kien ħaddiem tax-xatt – jiġifieri Mifsud innifsu.
F’dak il-mument, Falzon qal li ħass ħruq insapportabbli f’saqajh u pprova jqum, imma ma setax iżomm. Ftit wara wasal in-nurse tal-Freeport, flimkien ma’ xi ħaddiema oħra li kienu qed jgħaddu bil-vetturi tagħhom.
In-nurse talab biex tissejjaħ ambulanza, u Falzon jiftakar li Jean Paul Psaila, impjegat tal-Freeport, kien ċempel personalment. Madankollu, meta waslu s-security officers tal-Freeport, bdew jirrabjaw man-nurse għax skont ir-regolamenti tal-kumpanija, ma setax iċempel direttament għall-ambulanza, iżda kellhom jagħmlu dan biss il-Freeport innifsu. Huwa sostna li l-ambulanza kienet anki mibgħuta lura minħabba dan id-dewmien amministrattiv.
Minħabba l-uġigħ kbir, Falzon qal li ma setax iċċaqlaq u kellhom jitilgħuh fuq siġġu biex jeħduh fil-clinic tal-Freeport. Minn hemmhekk, is-security ħaduh bil-karozza sal-Polyclinic ta’ Raħal Ġdid, iżda telquh hemm waħdu. It-tabib tal-Polyclinic eżaminah u sab ħafna tbenġil iżda l-ebda ksur, u ordnalu krozzi u mediċina għall-uġigħ. Minkejja dan, Falzon qal li baqa’ muġugħ u bilkemm seta’ jimxi.
L-għada tal-inċident mar għand Dr. Pierre Chircop, it-tabib tax-xogħol, li inizjalment insista li kien sempliċi daqqa. Madankollu, Dr. Chircop eventwalment irrefera lil Falzon għand Mr. Ivan Esposito, li ordnalu MRI scan u sostna li kellu tendon imċarrat, iżda mhux ta’ idejh. Esposito issuġġerielu li jikkonsulta speċjalista tan-nervituri, u b’hekk Falzon mar għand Dr. Malcolm Vella.
Dr. Vella għamel diversi testijiet newroloġiċi u kkonferma li Falzon kien qed ibati minn problema fin-nervituri fis-sieq il-leminija, riżultat tal-inċident. Huwa preskrivielu mediċini bħal Tryptizol, u Falzon baqa’ jmur għand Dr. Vella regolarment sakemm dan qal li l-konsegwenzi kienu permanenti u ma setax isir aktar trattament.
Barra l-uġigħ fiżiku, Falzon sostna li beda jbati minn ansjetà, dipressjoni u bidliet fil-burdata – ma kellux aptit, ma ridx jagħmel xejn, kien kontinwament irrabjat u ma setax igawdi ħajtu jew il-familja tiegħu. Jgħid li dawn is-sintomi bdew biss wara l-inċident. Xi xhur wara, meta kien ħdejn il-Polyclinic ta’ Ħal Qormi, tabiba nnutat sinjali ta’ dipressjoni u rreferietu għand Dr. Etienne Muscat, psikjatra tal-Gvern.
Dr. Muscat ippreskrivilu antidepressants u rreferih għand psikologu, Julian Caruana, li kien iżuru darba fil-ġimgħa. Maż-żmien, id-doża tal-mediċina kienet tiżdied u Falzon qal li għadu jieħu l-mediċina sal-lum, b’kontijiet regolari ta’ madwar €11.95 fix-xahar għal mediċina u €65 kull tliet xhur għal konsulti.
Madwar disa’ xhur wara l-inċident, fuq ordni tal-bord mediku, Falzon ritorna għax-xogħol, iżda l-kumpanija bidlitu r-rwol minn driver għal RTG operator (crane). Għalkemm ingħata taħriġ, qal li baqa’ jsofri uġigħ minħabba l-pożizzjoni skomda ġewwa l-crane. Wara perjodu ieħor ta’ sick leave, il-Freeport offrewlu xogħol ta’ clerk, iżda l-kundizzjoni psikoloġika tiegħu marret għall-agħar, u fuq rakkomandazzjoni ta’ Dr. Muscat ma setax jerġa’ lura għax-xogħol.
Ftit qabel ma skada l-kuntratt tax-xogħol, il-Freeport itterminawlu l-impjieg. Falzon qal li llum jaħdem ma’ Mekkanika Ltd, assenjat fid-dipartiment tal-manutenzjoni ta’ Mater Dei Hospital, f’xogħol li ma jinvolvix sforz fiżiku. Huwa żied li t-tobba tiegħu, Dr. Malcolm Vella u Dr. Etienne Muscat, kkonfermaw li kien qed ibati minn diżabilità permanenti.
Matul ix-xhieda kollha tiegħu bejn l-2018 u l-2023, Falzon ikkonferma wkoll id-dettalji tal-post tal-inċident, inkluż li għadda minn żona “no entry” fejn, skont it-taħriġ li rċieva, il-forklifters setgħu jgħaddu. Spjega li dakinhar it-trakk ta’ Mifsud kien ġej b’veloċità eċċessiva u li ħabat fuqu fuq naħa mhux awtorizzata, fuq iż-żona magħrufa bħala l-“stacks”, fejn is-soltu jgħaddu biss il-forklifters.
Ix-xhieda tiegħu kienet kruċjali biex il-Qorti kkonkludiet li kien hemm nuqqas ta’ organizzazzjoni u sigurtà mill-Freeport, u li l-ħsarat fiżiċi u psikoloġiċi tiegħu kienu direttament konsegwenza tal-inċident fuq il-post tax-xogħol.
Diversi xhieda dwar dak li ġara
Diversi xhieda rrakkontaw il-verżjoni tagħhom dwar kif seħħ l-inċident u dwar il-kundizzjonijiet tat-traffiku fiż-żona tat-terminal. Wieħed mill-ewwel li wasal fuq il-post kien Jean Paul Psaila, li qal li sab lil Falzon mimdud mal-art ħdejn trakk u fork lifter fuq in-naħa tal-baħar u li kien hu li ċempel għall-ambulanza. Ix-xhud spjega li kien hemm konfużjoni dwar min kellu jċempel għall-għajnuna u li xi membri tas-sigurtà ma ridux li tiġi l-ambulanza.
Ix-xhud Laris Scardino, li kien Process Enforcement Officer tal-Freeport, qal li l-filmat tas-sigurtà tal-inċident ma setax jinkiseb għax kien korrott, u li ma setax jiġi kkonfermat jekk dak li kien disponibbli kienx juri eżattament l-inċident. Intqal ukoll li l-Freeport ma kellux proċedura ċara dwar il-ħażna tal-filmati tas-sigurtà, u għalhekk il-provi viżwali ntilfu.
Anthony Zammit, magħruf bħala “Lilo”, li kien jgħallem lill-ħaddiema fuq il-fork lifters, qal li t-taħriġ li jagħti jkopri l-operat tat-tagħmir imma mhux il-mogħdijiet tat-traffiku. Huwa ċaħad li kien għallimlu minn fejn għandu jgħaddi u sostna li l-post fejn seħħ l-inċident kien normalment aċċessat mit-trakkijiet u mhux mill-fork lifters, għalkemm ammetta li xi drabi l-ħaddiema jgħaddu minn shortcut biex jiffrankaw il-ħin, minkejja li hemm sinjal tan-“No Entry”.
Keith Borg, ex-impjegat tal-Freeport, kkonferma li waqt it-taħriġ tiegħu kien ġie enfasizzat li t-trakkijiet qatt ma għandhom jaqsmu l-istacks tal-containers u li kull vettura għandha żoni definita fejn tista’ tgħaddi. Huwa spjega li l-fork lifters setgħu jiċċaqalqu aktar liberament minn trakkijiet, iżda mhux b’mod illimitat.
Il-missier tal-vittma, Joseph Falzon, qal li ra l-filmat tas-sigurtà ftit wara l-inċident u sostna li minn dak li ra kien jidher li t-trakk, li kien sejjer “wrong side”, daħal fil-fork lifter li kien qed isuq ibnu. Huwa wkoll allega li r-rappreżentant tal-Freeport, Scardino, ipprova jbeżża’ lil ibnu u jħallih jieħu t-tort.
It-tobba li raw lil Charlot Falzon, fosthom in-newrologu Dr. Malcolm Vella u l-psikjatra Dr. Etienne Muscat, ikkonfermaw li sofra korriment newroloġiku u psikoloġiku serju. Dr. Vella evalwa li kellu diżabilità ta’ 10% fuq livell newroloġiku, filwaqt li Dr. Muscat iddijanjostikah b’post-traumatic stress disorder u ta’ 18% diżabilità permanenti fuq il-livell psikjatriku, billi l-inċident affettwalu l-ħajja personali u l-istat mentali b’mod kroniku.
Il-membru tas-sigurtà Martin Darmanin, li ħejja rapport immedjatament wara l-inċident, ippreżenta pjanta u ritratti li juru li l-fork lifter ta’ Charlot Falzon kien ġej minn Terminal One lejn Terminal Two, filwaqt li t-trakk kien sejjer fid-direzzjoni opposta, minn żona fejn hemm sinjal “No Entry”. Huwa spjega li l-inċident seħħ f’punt li normalment ma kienx miftuħ għat-traffiku tat-trakkijiet, u li l-pjan tat-traffiku qatt ma ġie rivedut wara l-inċident.
B’mod ġenerali, ix-xhieda u l-provi juru konfużjoni dwar ir-regoli tat-traffiku ġewwa l-Freeport, nuqqas ta’ kontroll fuq il-filmati tas-sigurtà, u diverġenza bejn it-taħriġ li ngħata lill-ħaddiema u l-prattika effettiva fuq il-post tax-xogħol. L-inċident ħalla lil Charlot Falzon b’korrimenti fiżiċi u trawma psikoloġika permanenti.
L-evalwazzjoni tal-Qorti
Il-Qorti rat diversi rapporti esperti mediċi u tekniċi, fosthom dawk ta’ Dr. Josanne Aquilina, Dr. Joseph Cassar, u s-Sur Anthony Vassallo, li kkonfermaw li l-inċident kien ikkawżat minħabba nuqqas ta’ organizzazzjoni sigura tax-xogħol u mankanza ta’ kontroll fuq ir-rotti tal-vetturi ġewwa l-Freeport.
L-Imħallef Vella Cuschieri osservat li l-Freeport, bħala min iħaddem, kellha obbligu legali li tiżgura s-saħħa u s-sigurtà tal-ħaddiema tagħha taħt il-Kap. 424 tal-Liġijiet ta’ Malta. Il-Qorti kkonkludiet li kien hemm nuqqas ta’ superviżjoni u miżuri preventivi adegwati, u għalhekk l-intimati kellhom jġorru r-responsabbiltà għall-inċident.
B’hekk, il-Qorti kkonfermat li l-Freeport u Kurt Mifsud kienu responsabbli għall-korrimenti u d-danni ta’ Falzon, u ordnat li kull wieħed minnhom iħallas nofs is-somma totali ta’ €85,344.28 bħala kumpens, b’interess legali u bl-ispejjeż kollha tal-kawża.
Fil-qosor, il-Qorti ssib li l-inċident li seħħ fit-23 ta’ Settembru 2015 bejn Charlot Falzon u Kurt Mifsud ġewwa l-Malta Freeport ġie kkawżat minn responsabbiltà kondiviża bejn Mifsud u s-soċjetà intimata. Ir-rikorrent Falzon kien qed isuq il-fork lifter fuq il-pavimentar fejn isir l-istacking kif ġie mgħallem waqt it-taħriġ, taħt pressjoni biex jaqsam minn terminal għall-ieħor.
Il-Qorti osservat li s-soċjetà ntimata naqset milli tipprovdi taħriġ konsistenti u kontroll adegwat fuq inċidenti u traffiku, u Mifsud ma żammx proper look-out u dawwar fuq il-pavimentar minflok fit-triq kif suppost, minkejja viżwal ostakolat.
Minħabba dawn fatturi, il-Qorti għamlet qbil li kemm Mifsud kif ukoll is-soċjetà intimata għandhom jaqsmu 50/50 l-responsabbiltà għall-inċident. Id-danni totali għall-rikorrent ġew stabbiliti f’€85,344.28 u l-intimati ġew ordnati jħallsu nofs kull wieħed, inkluż spejjeż u imgħax legali.
